Άιρτον Σένα

Ο Θρύλος της Formula 1

Από τον Γιάννη Λημναίο

Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ είναι μία μαύρη μέρα για τους λάτρεις της Formula 1. Πάντα, αυτή τη μέρα, θα θυμόμαστε τον Άιρτον Σένα. Τον κορυφαίο πιλότο, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, τον Θρύλο της F1.


Γεννήθηκε στις 21 Μαρτίου 1960. Οδήγησε καρτ για πρώτη φορά όταν ήταν τεσσάρων ετών και ξεκίνησε να τρέχει σε αγώνες στα 13 του. Στον πρώτο του κιόλας αγώνα ξεκίνησε από την pole position!

Μετά τα καρτ πέρασε από τη Formula Ford (βρετανικό και ευρωπαϊκό πρωτάθλημα) και την F3, για να βρεθεί το 1984 στην Formula 1 και στο κόκπιτ της Toleman-Hart.


Αυτά είναι τα σημαντικότερα ορόσημα της λαμπερής καριέρας του Άιρτον Σένα Ντα Σίλβα, στο κορυφαίο μηχανοκίνητο σπορ.

1984

Ο Άρχοντας της βροχής

Στην πρώτη του κιόλας χρονιά, στο GP του Μονακό, ο Σένα έκανε τους θεατές της F1 να τρίβουν τα μάτια τους μην πιστεύοντας αυτό που έβλεπαν, δίνοντας ταυτόχρονα στους αντιπάλους του να καταλάβουν με ποιον θα είχαν να κάνουν τα επόμενα χρόνια.

Στον αγώνα του Πριγκιπάτου έβρεχε καταρρακτωδώς. Ο Άιρτον ξεκίνησε 13ος και με τη μέτρια Toleman-Hart άρχισε να προσπερνά όποιον έβρισκε μπροστά του, τον έναν μετά τον άλλο, δείχνοντας τη δεινή του οδηγική ικανότητα στο βρεγμένο. Στον 19ο γύρο προσπέρασε και τον τότε δύο φορές Πρωταθλητή F1, Νίκι Λάουντα, για τη δεύτερη θέση.

Πλέον, ήταν απλώς θέμα χρόνου να περάσει και την άλλη McLaren-TAG Porsche, αυτή του Αλέν Προστ για να πάρει την πρωτοπορία – είχε ήδη κάνει τον ταχύτερο γύρο του αγώνα, τον πρώτο της καριέρας του. Ο Γάλλος αντιμετώπιζε πρόβλημα με τα κεραμικά φρένα της McLaren που δεν μπορούσαν να φτάσουν σε ιδανική θερμοκρασία λειτουργίας και έκανε συνεχώς νοήματα στους κριτές και τους αγωνιδίκες, ότι ο αγώνας θα έπρεπε να διακοπεί λόγω καιρικών συνθηκών.

Όπως και έγινε. Στον 32ο γύρο, ο υπεύθυνος του Γκραν Πρι, Τζάκι Ιξ, έδωσε εντολή να σταματήσει ο αγώνας. Ο Σένα πέρασε τον Προστ που είχε αρχίσει να κόβει, λίγο πριν τη σειρά τερματισμού. Ωστόσο, βάσει κανονισμών, η κατάταξη διαμορφώθηκε με βάση τον προηγούμενο γύρο.

Οι φαν του Βραζιλιάνου υποστηρίζουν ότι ο αγώνας σταμάτησε για να μη διασυρθεί ο Προστ. Δεν είναι τυχαίο πως, τότε ο Ιξ ήταν επίσης πιλότος της Rothmans Porsche στο πρωτάθλημα World Sports Car, οπότε υπάρχει η φήμη ότι ωφέλησε την McLaren που έτρεχε με κινητήρες TAG-Porsche. Το γεγονός είναι ότι στη συνέχεια αποπέμφθηκε από τα καθήκοντα του, με την αιτιολογία πως δεν συμβουλεύτηκε τους αγωνιδίκες πριν πάρει την απόφαση να διακόψει τον αγώνα.

Η ειρωνεία της τύχης του Προστ, είναι πως αν είχε γίνει το 75% του Γκραν Πρι, θα κέρδιζε περισσότερους βαθμούς ακόμη και αν τερμάτιζε δεύτερος. Τελικά όλοι βαθμολογήθηκαν με τους μισούς βαθμούς, και ο Γάλλος πήρε από το Μονακό μόλις 4,5 ενώ θα μπορούσε να έχει πάρει 9 ή 6 αν τερμάτιζε πρώτος ή δεύτερος αντίστοιχα. Στο τέλος της σεζόν, έχασε το πρωτάθλημα για μισό μόλις βαθμό!

Όπως και να έχει, ο Άιρτον Σένα είχε ήδη αρχίσει να γράφει τις λαμπρές σελίδες της καριέρας του στην Formula 1. Είχε ήδη ξεκινήσει να χτίζει τον θρύλο του.

1985

Η πρώτη νίκη

Κυριακή 21 Απριλίου 1985. Βρισκόμαστε στην Πορτογαλία, στην πίστα του Εστορίλ, όπου γίνεται ο δεύτερος αγώνας της σεζόν. Ο Άιρτον Σένα, στη δεύτερή του χρονιά στην Formula 1, έχει μεταπηδήσει από την αδύναμη Toleman στην ομάδα της Lotus. Και βρέχει...

Ο Βραζιλιάνος είχε δείξει από την προηγούμενη τις διαθέσεις του, παίρνοντας την πρώτη pole position της καριέρας του με την Lotus Renault 97T – ακολούθησαν άλλες 64 μέχρι το 1994. Στον αγώνα ο Σένα δίδαξε για μια ακόμη φορά οδήγηση υπό βροχή και πήρε την πρώτη από τις 41 συνολικά νίκες του στην F1!

Το ακόμη πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι έριξε γύρο σε όλους τους υπόλοιπους οδηγούς, εκτός από τον Μικέλε Αλμπορέτο που τερμάτισε δεύτερος με τη Ferrari του, πάνω από ένα λεπτό πίσω από τον Βραζιλιάνο!

Αυτό ήταν και το πρώτο Grand Slam του Άιρτον Σένα στη Formula 1, αφού εκτός από την pole και τη νίκη, έκανε και τον ταχύτερο γύρο του αγώνα!

Σε μια συνέντευξη που έδωσε ο Κρις Ντινάζ, επικεφαλής μηχανικός της Lotus για το μονοθέσιο του Σένα το 1985, είχε δηλώσει: “Ο Άιρτον δεν είχε δοκιμάσει το αυτοκίνητο στη βροχή, αυτή ήταν η πρώτη φορά που το οδηγούσε σε τέτοιες συνθήκες. Μπήκε στο Εστορίλ και ο κόσμος έμεινε άναυδος με την απόδοσή του, αφού, όταν σημείωσε τον ταχύτερο γύρο κατάλαβαν ότι έχουν να κάνουν με έναν εξαιρετικό οδηγό. Ο Άιρτον είχε υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης, που παρόμοια δεν είχε άλλος οδηγός. Δεν έχω γνωρίσει κάποιον σαν και αυτόν”!

Εκείνη τη χρονιά ο Βραζιλιάνος πήρε άλλη μια νίκη, στο Σπα (Βέλγιο) και τερμάτισε στην 4η θέση στο Πρωτάθλημα Οδηγών.

1988

Ο πρώτος τίτλος

To 1986 o Σένα κέρδισε άλλες δύο νίκες, στην Ισπανία και στο Μονακό, τερματίζοντας στην 4η θέση στο Πρωτάθλημα Οδηγών. Το 1987 η Lotus ξεκίνησε συνεργασία με τη Honda, και μαζί η ιδιαίτερη σχέση του Βραζιλιάνου με τους Ιάπωνες. Οι 32 από τις 41 συνολικά νίκες του στην F1 θα γίνουν με κινητήρα Honda.

Ο Άιρτον αρχίζει τη σεζόν με νίκες στο Μονακό και το Ντιτρόιτ, αλλά τελικά η Lotus δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις πανίσχυρες Williams-Honda, οπότε αρκείται στην 3η θέση του Πρωταθλήματος Οδηγών.

Το 1988 μετακομίζει μαζί με τη Honda στη McLaren. Η χρυσή εποχή ξεκινά. Όλοι περιμένουν πως ο Αλέν Προστ θα είναι ο Νο1 οδηγός στην ομάδα, αλλά ο Σένα έχει αντίθετη άποψη…

Εκείνη τη χρονιά οι McLaren MP 4/4 με το μοτέρ V6 Turbo της Honda ήταν από άλλο πλανήτη. Τα ρεκόρ ήταν απανωτά: η ομάδα κέρδισε τα 15 από τα 16 GP της σεζόν, πήρε τις 15 pole position σε 16 αγώνες - οι 13 του Σένα - και συγκέντρωσε 199 βαθμούς, 134 περισσότερους από τη δεύτερη Ferrari!

Με 8 νίκες, μία περισσότερη από τον team mate του, ο Άιρτον Σένα κερδίζει τον πρώτο του Παγκόσμιο Τίτλο F1. Η σχέση με τον Προστ έχει ήδη αρχίσει να εξελίσσεται σε κόντρα.

“Δεν έχω είδωλα. Θαυμάζω τη δουλειά,
την αφοσίωση και την ικανότητα”.
Άιρτον Σένα

1989-1990

Σένα vs Προστ

Η σεζόν του ‘88 δεν είχε πάει καλά για τον Προστ. Ο κύριος “Καθηγητής” προσπάθησε να ανταγωνιστεί την ταχύτητα του Σένα με το μυαλό και τη στρατηγική του, αλλά έχασε – και δεν ήταν διατεθειμένος να χάσει ξανά. Ήταν και η Honda βλέπετε, που δύσκολα έκρυβε την προτίμησή της στον Βραζιλιάνο...

Το 1989 δεν σημαδεύτηκε μόνο από το τέλος της εποχής turbo και τους νέους ατμοσφαιρικούς κινητήρες 3,5 λίτρων, αλλά και από όσα έγιναν στο ιαπωνικό GP στη Σουζούκα.

Είχε προηγηθεί η δημόσια τοποθέτηση του Προστ απέναντι στον Σένα, στο Γκραν Πρι του Σαν Μαρίνο. Ο Γάλλος κατηγόρησε τον team-mate του πως δεν σεβάστηκε τη μεταξύ τους άτυπη συμφωνία, που έλεγε πως όποιος από τους δύο έχανε στην εκκίνηση, δεν θα έκανε επίθεση στην πρώτη στροφή (Tosa). Στην επανεκκίνηση όμως, μετά από αυτοκίνητο ασφαλείας, ο Σένα προσπέρασε τον Προστ στην Tosa και κέρδισε τον αγώνα. Αυτό ήταν: μέχρι το ιταλικό Γκραν Πρι στη Μόνζα, ο Προστ είχε ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του: Το 1990 θα τον έβρισκε στη Ferrari.

Και φτάνουμε στη Σουζούκα, προτελευταίο αγώνα της σεζόν. Ο Σένα χρειάζεται τη νίκη σε αυτό αλλά και στο επόμενο γκραν πρι για να κερδίσει τον τίτλο από τον ομόσταυλό του. Στην εκκίνηση ο Προστ προσπερνά τον poleman Σένα και τον κρατά πίσω του για 45 γύρους. Ο Βραζιλιάνος πρέπει οπωσδήποτε να τον περάσει, για να έχει ελπίδες για τον τίτλο.

Στον 46ο γύρο, ο Βραζιλιάνος κάνει την κίνησή του στο τελευταίο σικέιν. Ο Προστ όμως του κλείνει την πόρτα και συγκρούονται. Ο Σένα κάνει νόημα στους κριτές και αυτοί τον σπρώχνουν για να πάρει μπρος. Επιστρέφει στην πίστα, προσπερνά τον Αλεσάντρο Νανίνι και κερδίζει τον αγώνα.

Ωστόσο, μετά τον τερματισμό ακυρώνεται, με την αιτιολογία ότι επέστρεψε με αντικανονικό τρόπο στην πίστα μετά το ατύχημα. Έτσι, ο τίτλος πήγε στον Προστ. Πολλοί πιστεύουν πως ο Γάλλος επίτηδες έπεσε πάνω στον Σένα και πως επίτηδες ο Βραζιλιάνος τιμωρήθηκε, για να κερδίσει το πρωτάθλημα ο Προστ, με τον πρόεδρο της FISA, Ζαν-Μαρί Μπαλέστρ, να έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε αυτό. Το σίγουρο είναι πως η θερμοκρασία στη μεταξύ τους σχέση είχε πιάσει πλέον κόκκινο...

“Δεν είμαι φτιαγμένος για να έρχομαι δεύτερος ή τρίτος.
Είμαι φτιαγμένος για να κερδίζω”.
Άιρτον Σένα

Το 1990, πάλι στη Σουζούκα, οι ρόλοι αντιστρέφονται. Ο Άιρτον χρειάζεται απλώς να τερματίσει εμπρός από τον αντίπαλό του για να πάρει τον τίτλο – ή απλώς να εγκαταλείψουν… Το οποίο και έγινε!

Ο Βραζιλιάνος ξεκινά από την pole position και στην πρώτη στροφή πέφτει πάνω στον Προστ, ο οποίος εντωμεταξύ έχει μετακινηθεί στην ομάδα της Ferrari. Εγκαταλείπουν και οι δύο, με τον Σένα να στέφεται Πρωταθλητής F1 για δεύτερη φορά στην καριέρα του.

Είχε προηγηθεί βέβαια ολόκληρη ιστορία. Ο Σένα, έχοντας κερδίσει την pole position, είχε ζητήσει να αλλάξει η θέση εκκίνησης στο καθαρό κομμάτι της πίστας. Αρχικά λέγεται πως οι υπεύθυνοι του αγώνα είχαν δεχθεί το αίτημά του, ωστόσο τελικά το απέρριψαν – και γι’ αυτό ο Σένα έγινε πάλι έξαλλος με τον Μπαλέστρ.

Στην εκκίνηση, ο Αλέν Προστ ξεκίνησε καλύτερα έχοντας ανώτερη πρόσφυση, αλλά ο Βραζιλιάνος δεν ήταν διατεθειμένος να χάσει την πρωτοπορία. Φτάνοντας λοιπόν στην πρώτη στροφή και έχοντας δίπλα του τον Γάλλο, δεν άφησε το γκάζι και απλώς έστριψε… Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Για πολλούς ο Σένα είχε πάρει την εκδίκησή του για το 1989.

Το 1991 ήταν άλλη μια χρονιά κυριαρχίας της McLaren-Honda, με τον Γκέραρντ Μπέργκερ να είναι ο ιδανικός team mate του Σένα και να τον βοηθά σημαντικά στην κατάκτηση του τρίτου του τίτλου, αλλά και στο τέταρτο συνεχόμενο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών για την ομάδα.

Ο Προστ από την άλλη, δεν πήρε ούτε μια νίκη, φτάνοντας μάλιστα να χαρακτηρίσει “φορτηγό” το μονοθέσιο της Ferrari. Ήταν η χρονιά που άρχισε να φαίνεται η δυναμική της Williams-Renault και του Νάιτζελ Μάνσελ, ο μόνος που κόντραρε τον Σένα εκείνη τη χρονιά στην κατάκτηση του τίτλου.

1992-1993

Τα πέτρινα χρόνια

Το 1992 η McLaren έχει μείνει ξεκάθαρα πίσω από την φουλ ηλεκτρονική Williams. Τα χρόνια που ο συνδυασμός McLaren-Honda-Σένα ήταν αχτύπητος, ήταν πλέον παρελθόν. Ο Μάνσελ γίνεται ο πρώτος Βρετανός Πρωταθλητής στη Formula 1 μετά τον Τζέιμς Χαντ και ο Βραζιλιάνος τερματίζει 4ος, με μόλις 3 νίκες σε όλη τη χρονιά.

Το 1993 δεν προμηνύεται καλή για τον Σένα. Η Honda έχει αποσυρθεί από την F1 και ο μεγάλος του αντίπαλος, ο Προστ έχει επιστρέψει μετά από αποχή μιας χρονιάς και πλέον βρίσκεται στο μπάκετ του καλύτερου μονοθεσίου στο γκριντ: της Williams-Renault.

Ο Σένα, σκέφτεται να εγκαταλείψει το σπορ. Τελικά ξεκινά τη σεζόν βλέποντας και κάνοντας, με την αργή σε ταχύτητα McLaren-Ford. Πάλεψε με ότι είχε και δεν είχε για το πρωτάθλημα παίρνοντας 5 νίκες, τερματίζοντας τελικά δεύτερος στην τελική κατάταξη, πίσω από τον Πρωταθλητή Αλέν Προστ.

Η επόμενη χρονιά όμως προμήνυε την επιστροφή του Σένα στην κορυφή: ο Βραζιλιάνος είχε υπογράψει με την ομάδα της Williams. Ήθελε να κάνει αυτή τη μεταγραφή από το 1993, ωστόσο ένας όρος στο συμβόλαιο του Προστ δεν το επέτρεπε…

1994

Το τέλος

Ο Σένα στη Williams-Renault. Μόνο που πλέον έχουν απαγορευτεί τα ηλεκτρονικά βοηθήματα και το μονοθέσιο δεν είναι αυτό που περίμενε. Είναι δύστροπο και δύσκολο στην οδήγηση. Ο ίδιος είχε δηλώσει στις χειμερινές δοκιμές εξέλιξης, πριν την έναρξη του πρωταθλήματος, ότι ένιωθε άβολα με το μονοθέσιο, πως δεν του ενέπνεε αυτοπεποίθηση και πως ζητούσε συνεχώς περισσότερο χώρο στο κόκπιτ.

Το προαίσθημα βγήκε πέρα για πέρα αληθινό. Άσχημη αρχή με εγκαταλείψεις στους δύο πρώτους αγώνες, παρά τις δύο pole position. Και μετά, η μαύρη Πρωτομαγιά στο GP του Σαν Μαρίνο…

Εκεί, που μια μέρα πριν είχε κλάψει για τον χαμό του Ρόλαντ Ράτσενμπεργκερ, αλλά και για τον Ρούμπενς Μπαρικέλο που παραλίγο να χάσει τη ζωή του σε ένα τρομακτικό ατύχημα στις δοκιμές της Παρασκευής.

Εκεί, που πήρε την πρωτοβουλία να ενώσει τους υπόλοιπους οδηγούς και να επανασυστήσει τον αντίστοιχο σύνδεσμο, έτσι ώστε όλοι μαζί να διεκδικήσουν περισσότερη ασφάλεια στη Formula 1.

Εκεί, που έκατσε στο ίδιο τραπέζι με τον άλλοτε μεγάλο του αντίπαλο, τον Προστ, εκθειάζοντας στη συνέχεια την βοήθεια του Γάλλου στην προσπάθεια που ξεκινούσε ο Βραζιλιάνος για τη βελτίωση της ασφάλειας στο σπορ.

Εκεί, που έμελε να κάνει την Ταμπουρέλο, την διασημότερη ίσως στροφή στη Formula 1 – όχι για καλό λόγο.

Εκεί, που με 309 km/h στο κοντέρ, έφυγε ευθεία, για να φρενάρει απότομα στα 211 km/h, ταχύτητα με την οποία έπεσε πάνω στο τσιμεντένιο τοιχίο.

Εκεί, όπου ο χρόνος της F1 σταμάτησε, μαζί με τις καρδιές όλων των φαν του σπορ, που παρακολουθούσαν τον αγώνα ζωντανά στην τηλεόραση.

Εκεί, στην Ίμολα, γράφτηκε ο επίλογος στην καριέρα και τη ζωή ενός από τους μεγαλύτερους οδηγούς Formula 1 όλων των εποχών.

“Το να είσαι δεύτερος, σημαίνει πως είσαι
ο πρώτος από αυτούς που χάνουν”.
Άιρτον Σένα

Πρώτη σεζόν στην F1:
1984, Toleman-Hart

Πρώτη νίκη & pole position:
1985, GP Πορτογαλίας,
Lotus-Renault

Πρώτος τίτλος Οδηγών F1:
1988, McLaren-Honda

Πρωταθλήματα Οδηγών: 3
(1988, 1990, 1991)

Νίκες: 41

Pole position: 65

Ταχύτεροι γύροι: 19

Πόντιουμ: 80

Εκκινήσεις σε GP: 161

TopBuilt with Shorthand