Νάπολη, η πόλη του Θεού

Στο εικονοστάσι του Ντιέγκο

"Οι Ναπολιτάνοι έχουν τον Μαραντόνα για θεό τους". Αυτή είναι μια έκφραση που την ακούς παντού στην πόλη. Αν υπάρχει, όμως, ένα μέρος που ισχύει με την κυριολεκτική της έννοια, αυτό είναι το Bar Nilo.

Το εν λόγω καφέ βρίσκεται στο Centro Storico και συγκεκριμένα στη Via San Biagio Dei Librai, έναν από τους πιο πολυσύχναστους και τουριστικούς δρόμους της πόλης. Από την πρώτη κιόλας ματιά ο επισκέπτης καταλαβαίνει πως ο χώρος είναι αφιερωμένος εξ ολοκλήρου στην ομάδα της Νάπολι.

Μια μεγάλη καφετιέρα, ένας πάγκος και γύρω απ' αυτόν κασκόλ της ομάδας, φωτογραφίες και φυσικά η μεγάλη ατραξιόν του μαγαζιού: το εικονοστάσι του Μαραντόνα, στο οποίο ο Αργεντινός λατρεύεται ως θεός.

Το εικονοστάσι δημιουργήθηκε, σύμφωνα με την επιγραφή, το 1991 και αποτελεί ένα κομψοτέχνημα, καθώς πρόκειται για μια μικρογραφία κλασικού ναού, στο κέντρο του οποίου υπάρχει μια φωτογραφία του Ντιέγκο και τριγύρω ορισμένες αφιερώσεις.

Μηχανικά η πρώτη μας κίνηση είναι να το φωτογραφίσουμε, ωστόσο, οι φωνές του Μπρούνο, του ιδιοκτήτη του καφέ, μας σταματούν. "Un café, un photo!". Με λίγα λόγια: αν θέλετε να φωτογραφήσετε το μαγαζί, πρέπει πρώτα να πιείτε καφέ. Ο ίδιος αποδίδει τον "κανόνα" αυτό στην πανδημία που τόσο έπληξε οικονομικά την Ιταλία και το μαγαζί του. Δε φέρουμε αντίρρηση. Δεν είναι δα και τόσο άσχημο να πιεις έναν - κατά πάσα πιθανότητα - πολύ γευστικό ιταλικό καφέ.

Όσο περιμένουμε να ετοιμαστεί ο καφές δε σταματάμε να παρατηρούμε το χώρο και κυρίως τους πελάτες που μπαίνουν σ' αυτό. Οι περισσότεροι είναι τουρίστες, οι οποίοι ξαφνιάζονται από την απότομη φράση του Μπρούνο, ωστόσο, δεν είναι λίγοι οι ντόπιοι που φτάνουν για να σχολιάσουν, από τα λίγα ιταλικά που γνωρίζουμε, τις μεταγραφικές εξελίξεις της Νάπολι.

Η αγάπη του για την ομάδα δε λέγεται. Όσο πίνουμε τον - πράγματι πεντανόστιμο καφέ - προσπαθούμε να πιάσουμε κουβέντα μαζί του. Εκείνος τότε σηκώνεται και μας δείχνει μια φωτογραφία ψηλά και αριστερά πάνω από το εικονοστάσι, στην οποία φαίνεται ο ίδιος σε νεαρή ηλικία να είναι δίπλα στον κουστουμαρισμένο Μαραντόνα που κοιτά σαστισμένος τον φωτογραφικό φακό.

Οι θαυματουργές τρίχες του Μαραντόνα

Η τρέλα του, μάλιστα, για εκείνον είναι τόσο μεγάλη που μια φορά, σύμφωνα με τον θρύλο, είχε ταξιδέψει στην ίδια πτήση με τον Μαραντόνα και λίγο πριν κατέβει από το αεροπλάνο βρήκε μερικές τρίχες από τα μαλλιά του πάνω στη θέση που καθόταν ο Αργεντίνος. Ο ίδιος θεώρησε πως ήταν δικές του και τις εξέθεσε στο καφέ, σε μια κορνίζα που αναγράφει "εδώ βρίσκονται οι θαυματουργές τρίχες του Μαραντόνα".

Το Bar Nilo αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά καφέ της Νάπολη και σταθερά στέκια των χιλιάδων φοιτητών που φτάνουν στην πόλη για να σπουδάσουν στα πανεπιστήμιά της. Η πανδημία του κορωνοϊού, όμως, τους τσάκισε και, όπως εξηγεί ο ίδιος, πριν από μερικούς μήνες το καφέ ήταν έτοιμο να κλείσει. Το θέμα έφτασε ως τη La Repubblica, και ύστερα από τις έντονες αντιδράσεις των ντόπιων, το μαγαζί παρέμεινε ζωντανό.

Όσο περνούσε η ώρα, η αρχική αυστηρότητα του Μπρούνο είχε πια καμφθεί και ο ίδιος προσπαθούσε με κάθε τρόπο να μας εξηγήσει γιατί οι Ναπολιτάνοι αγαπούν τόσο πολύ τον Μαραντόνα. "Για μας ο Ντιέγκο δεν είναι απλά ο θεός μας, είναι κάτι παραπάνω από αυτό" μας λέει, γεμάτος ενθουσιασμό.

Λίγο πριν φύγουμε, ο ίδιος ανοίγει το συρτάρι του ταμείου και μας δίνει ένα αυτοκόλλητο του Ντιέγκο. Τον ευχαριστούμε για την ευγενική του κίνηση και εκείνος μας προτρέπει να ξαναπεράσουμε για να βγάλουμε περισσότερες φωτογραφίες, χωρίς να πάρουμε απαραίτητα, καφέ. Κοιτάμε για μια φορά το εικονοστάσι του Μαραντόνα και φεύγουμε. Ξέραμε, εκείνη τη στιγμή, πως αποχαιρετούσαμε έναν ιερό τόπο.

Πώς ο Μαραντόνα άλλαξε τη Νάπολη

Όποιο στενό της Νάπολη κι αν γυρίσεις σίγουρα θα πέσεις πάνω σε μια τοιχογραφία ή σ' ένα μαγαζί που πουλάει σουβενίρ του Μαραντόνα. Σημαίες, φανέλες, μπλούζες, μινιατούρες, κούπες, όλες με τον Ντιέγκο να φορά τη φανέλα της Νάπολι και να πανηγυρίζει.

Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό και τι δείχνει για την ιδιοσυγκρασία των Ναπολιτάνων και την ιστορία της πόλης; Μερικά χρόνια πριν από την έλευση του Ντιέγκο Μαραντόνα στην Νάπολι, το 1980, η πόλη βίωσε έναν από τους πιο ισχυρούς σεισμούς όλων των εποχών, στην Ιρπίνια, ο οποίος κόστισε τη ζωή σε χιλιάδες κατοίκους της περιοχής και άφησε άστεγους πολύ περισσότερους.

Η Νάπολη μαστίζονταν από τη φτώχεια και την εγκληματικότητα, μιας και η μαφία της πόλης, η Καμόρα, έλυνε και έδενε. Η τοπική ομάδα δε θα μπορούσε να ξεφύγει από αυτή τη μοίρα. Κάκιστες χρονιές με ρόστερ χαμηλής ποιότητας και ορατό τον κίνδυνο υποβιβασμού στη Serie B.

Και μετά ήρθε ο Μαραντόνα. Πολλοί μέχρι σήμερα αναρωτιούνται πώς μια ομάδα σαν τη Νάπολι, με τα οικονομικά δεδομένα εκείνης της εποχής, κατάφερε να φέρει στην ιταλική πόλη του νότου έναν τέτοιο ποδοσφαιριστή. Θεωρίες, άπειρες. Απάντηση, όμως, καμιά.

Η έλευση αυτού του ποδοσφαιριστή τόνωσε το ηθικό των ντόπιων. Ένιωσαν πως βρέθηκε ο άνθρωπος που θα τους ξεκολλήσει από την "ουρά της Ιταλίας", όπως συνήθιζαν και συνηθίζουν να τους αποκαλούν στο βορρά.

Τα φώτα της διασημότητας έπεσαν πάνω στην πόλη, ενώ, ήδη από τα μέσα του 1980, αρκετοί ήταν οι ποδοσφαιρόφιλοι που έφταναν εκεί για να δουν από κοντά έναν αγώνα του Μαραντόνα. Ήταν τέτοιες οι εποχές άλλωστε που οι τηλεοπτικές μεταδόσεις δεν ήταν και το πιο σύνηθες πράγμα στον κόσμο.

Τα δύο - και μοναδικά ως σήμερα - πρωταθλήματα μιας ομάδας που πριν από μερικά χρόνια πάλευε για να μην υποβιβαστεί, φούσκωσαν με αυτοπεποίθηση τους ντόπιους. Το ποδόσφαιρο ήταν ο τρόπος να δείξουν στην υπόλοιπη Ιταλία πως είναι εδώ.

Ο Μάριος Χατζηνικολάου ζει και εργάζεται στην πόλη περισσότερα από δέκα χρόνια και ακόμη προσπαθεί να καταλάβει την ιδιοσυγκρασία των Ναπολιτάνων. "Πάντοτε τους αντιμετώπιζαν ως το φτωχό νότο, ως την ουρά της Ιταλίας. Ακόμη μέχρι σήμερα υπάρχουν πολλοί στο βορρά της Ιταλίας που τους κατηγορούν πως δε δουλεύουν, δεν προσφέρουν τίποτα στη χώρα και το μόνο που κάνουν είναι να ξοδεύουν χρήματα" εξηγεί.

Οι ντόπιοι, όπως εξηγεί ο ίδιος, πρώτα νιώθουν Ναπολιτάνοι και μετά Ιταλοί. Κι αυτό φαίνεται ολοφάνερα από τον τρόπο με τον οποίο βίωσαν την κατάκτηση του Euro από την Ιταλία. "Πανηγύρισαν για το τρόπαιο, αλλά ως ένα σημείο. Δε συνέβη, ό,τι έγινε στο βορρά. Υπάρχει μια κόντρα, κατά κάποιο τρόπο, μαζί τους. Οι μεν Ναπολιτάνοι θεωρούν πως το κράτος της Ιταλίας δεν τους βοήθησε όσο έπρεπε και οι κάτοικοι του βορρά ακόμα τους χτυπούν πως στον ημιτελικό του Μουντιάλ του 1990 υποστήριξαν την Αργεντινή του Μαραντόνα και όχι την Ιταλία. Τον Κιελίνι και τον Μπονούτσι, για παράδειγμα, που παίζουν στη Γιουβέντους. δεν θέλουν να τους βλέπουν μπροστά τους. Ευτυχώς που έπαιζε και ο Ινσίνιε. Αν δεν υπήρχε κι αυτός, δεν ξέρω πως θα αντιδρούσαν" καταλήγει.

Ο καλύτερος τρόπος για να εξακριβωθεί αυτή τη θεωρία είναι να κάνει μια βόλτα στα μαγαζιά που πουλάνε σουβενίρ στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Κι ενώ κανείς θα περίμενε πως οι φανέλες της Ιταλίας θα ήταν αυτές που θα δέσποζαν στα ράφια, δύο μέρες μόλις μετά την κατάκτηση του Euro, κάτι τέτοιο δε συνέβαινε. Τουναντίον υπήρχαν μόνο μερικές κι αυτές καλά κρυμμένες πίσω απ’ του Μαραντόνα και της Νάπολι. Λες και τις είχαν βγάλει με το ζόρι.

Αυτό προκύπτει, κυρίως, εξαιτίας της μεγάλης κόντρας που δρα άσβεστη εδώ και δεκαετίες μεταξύ της Νάπολι και των ομάδων του βορρά και δη της Γιουβέντους. Οι μεν Γιουβεντίνοι διαλαλούν με κάθε ευκαιρία πως ο Μαραντόνα ήταν κακό πρότυπο για την κοινωνία, εξαιτίας της πολυτάραχης ζωής του, και οι δε Ναπολιτάνοι δε χάνουν ευκαιρία να τους κατηγορήσουν πως είναι η ομάδα του "συστήματος" και αυτοί που πάντοτε ευνοούνται από τη διαιτησία. Πιο πρόσφατο επεισόδιο της κόντρας, η τελευταία αγωνιστική του περασμένου πρωταθλήματος, η οποία βρήκε τη Γιουβέντους να κλέβει την 4η θέση από τη Νάπολι και να την πετά εκτός Champions League, μ’ όλες τις οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να ενέχει ένας τέτοιος αποκλεισμός για τους Ναπολιτάνους.

Αν περπατήσει, λοιπόν, κανείς στα σοκάκια της Νάπολη, θα δει πως δίπλα στα κασκόλ και τις μπλούζες του Μαραντόνα, υπάρχει πάντοτε ένα υβριστικό κασκόλ για τη Γιουβέντους και ένα ρολό χαρτί υγείας στο οποίο παραδοσιακά οι Ναπολιτάνοι τυπώνουν πάνω τα logo των ομάδων ή τα πρόσωπα των ποδοσφαιριστών που μισούν να βλέπουν. Είναι λες κι αυτή η κόντρα έχει αποτυπωθεί μέσα τους.

Ο Μαραντόνα ήταν ο άνθρωπος που μιλούσε στην καρδιά των Ναπολιτάνων. Ήταν το παιδί που μεγάλωσε σε μια φτωχογειτονιά του Μπουένος Άιρες, παίζοντας ποδόσφαιρο μέσα στις λάσπες, ήταν ο ποδοσφαιριστής που έτρεξε να αγωνιστεί σε μια άσημη γειτονική πόλη για να στηρίξει ένα παιδί που αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα υγείας, ήταν ο άνθρωπος που στο αξιομνημόνευτο Μουντιάλ του ‘90 μίλησε γι’ αυτούς λες και τους είχε ζήσει από μικρός, αναφερόμενος στην "πόλη που αντιμετωπίζεται ρατσιστικά απ’ τον πλούσιο Βορρά και, παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοί της θεωρούνται 364 ήμερες τον χρόνο ξένοι στην ίδια τους τη χώρα, μόνο για μία μέρα καλούνται να υποστηρίξουν την πατρίδα". Ήταν ο άνθρωπος που δόξασε την πόλη όσο κανείς άλλος. Κι αυτό θα του το κρατάνε οι ντόπιοι όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Την αγάπη αυτή ο Μαραντόνα τη δέχθηκε και δεν τη ξέχασε ποτέ. "Η Νάπολη ήταν μια τρελή πόλη. Ήταν τόσο τρελή, όσο ήμουν εγώ. Το ποδόσφαιρο εδώ είναι η ζωή τους" είχε δηλώσει ο ίδιος ο Ντιέγκο σε μια εκδήλωση στη Βαρκελώνη. "Ξέρω όλα τα προβλήματα που είχαν. Αυτοί οι άνθρωποι έκαναν θυσίες για να αγοράσουν ένα εισιτήριο. Ήταν πάντα εκεί, όμως. Αυτό με έκανε να ταυτιστώ μαζί τους από την πρώτη μέρα. Πίστεψαν σε μένα, μου έδωσαν τα πάντα χωρίς να με γνωρίζουν. Πώς θα μπορούσα να τους απογοητεύσω;"

Λίγο πριν μπούμε στο αεροπλάνο της επιστροφής για την Αθήνα, αναρωτιόμαστε πώς γίνεται ένας άνθρωπος που έζησε μόλις επτά χρόνια στην πόλη να έχει επηρεάσει τόσο βαθιά την κουλτούρα της. Ίσως γιατί, τελικά, ο Μαραντόνα με τον τρόπο που έζησε, ήταν ένας απ’ αυτούς. Από τα χαμηλά, στα ψηλά και πάλι πίσω. Γιατί, όπως είπε και ο Μπρούνο με το εικονοστάσι στο κέντρο της πόλης και τις θαυματουργές του τρίχες, "ο Μαραντόνα δεν είναι απλά ο θεός μας, είναι κάτι παραπάνω από αυτό".

Το υπαίθριο "μουσείο"

Το ημερολόγιο γράφει 25 Νοεμβρίου 2020. Η είδηση από το Μπουένος Άιρες προκαλεί σοκ σ' όλο τον ποδοσφαιρικό πλανήτη. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα, ο θεός της μπάλας, είναι νεκρός, σε ηλικία μόλις 60 ετών.

Στο άκουσμα της είδησης εκατομμύρια άνθρωποι απ' όλον τον κόσμο αρχίζουν να εκφράζουν μέσω των social media το "ύστατο χαίρε" στον Αργεντίνο σταρ. Τα βλέμματα, όμως, είναι στραμμένα στη Νάπολη. Εκεί που ο Ντιέγκο μεγαλούργησε και οδήγησε την ομάδα της πόλης σε τίτλους και διακρίσεις που ούτε οι ίδιοι οι κάτοικοί της δε θα περίμεναν ποτέ στη ζωή τους.

Η Νάπολη, όπως και η υπόλοιπη Ιταλία, βρίσκεται υπό σκληρό lockdown. Εκείνη τη νύχτα, όμως, ακόμη κι ο κορονοϊός είναι απλά μια λεπτομέρεια. Χιλιάδες Ναπολιτάνοι αποφασίζουν σιωπηρά να βγουν από τα σπίτια τους, να κατευθύνουν στην ισπανική συνοικία της πόλης και να αφήσουν ένα λουλούδι κάτω από το διάσημο γκράφιτι του Μαραντόνα. Ο δικός τους θεός πια δεν είναι ανάμεσά τους.

Οκτώ μήνες μετά τίποτα δε φαίνεται να έχει αλλάξει στην περιοχή. Η αυτοκρατορική τοιχογραφία, οι αφιερώσεις, τα αναμμένα κεριά είναι όλα ακόμη εκεί, μαζί με τους εκατοντάδες τουρίστες που φτάνουν στο σημείο από κάθε γωνιά της γης, προκειμένου να αποτίνουν φόρο τιμής σε μια από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές φιγούρες που έχουν περάσει απ’ τον πλανήτη.

Βρισκόμαστε στις 14 Ιουλίου 2021. Μετράμε μόλις μερικές ώρες στη Νάπολη και πρώτος σταθμός του ποδοσφαιρικού μας ταξιδιού είναι η "πλατεία του Μαραντόνα", όπως συνηθίζουν να την αποκαλούν οι ντόπιοι.

Το σημείο βρίσκεται στην ισπανική συνοικία της Νάπολη, ψηλά στο λόφο και αρκετά κοντά στην Via Toledo, τον πιο εμπορικό δρόμο της πόλης. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι από τις πιο φολκλόρ και φασαριόζικες, καθώς όπου κι αν γυρίσεις το βλέμμα σου θα δεις εστιατόρια, μανάβικα, κρεοπωλεία με αφίσες του Μαραντόνα, σεντόνια να κρέμονται πάνω από το κεφάλι σου και ανθρώπους να φωνάζουν σαν τρελοί από τα μπαλκόνια.

Το Quarteti Spagnoli χτίστηκε τον 16ο αιώνα προκειμένου να φιλοξενήσει τις ισπανικές στρατιωτικές δυνάμεις οι οποίες είχαν φτάσει στην πόλη για να κάμψουν την επανάσταση των Ναπολιτάνων και σήμερα εκεί ζουν περίπου 14.000 άνθρωποι. Ο δρόμος για να φτάσει κανείς ως το γκράφιτι του Μαραντόνα είναι ανηφορικός, ωστόσο, δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε GPS καθώς όποιον και αν ρωτήσεις στη γειτονιά, σίγουρα, θα γνωρίζει να σε κατευθύνει.

Μετά από σκαρφάλωμα περίπου πέντε λεπτών, είμαστε πια εκεί. Γύρω μας, δεκάδες τουρίστες οι οποίοι προσπαθούν να βρουν την καλύτερη γωνία για να φωτογραφίσουν το φημισμένο γκράφιτι.

Όταν το αντικρίζεις για πρώτη φορά παθαίνεις σοκ, καθώς πρόκειται για μια τεράστια τοιχογραφία η οποία καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της πολυκατοικίας. Το κεφάλι του Μαραντόνα, μάλιστα, ο οποίος είναι ντυμένος στα μπλε της Νάπολι, είναι σχεδιασμένο πάνω σ’ ένα παντζούρι που, όπως λένε οι ντόπιοι, δεν πρόκειται να ανοίξει ποτέ ξανά.

Η ιστορία του συγκεκριμένου γκράφιτι κρατά από το 1990 όταν ο Mario Filardi, ένας νεαρός ντόπιος καλλιτέχνης, σε ηλικία μόλις 23 ετών, παρασυρμένος από τη χαρά του δεύτερου, και τελευταίου ως σήμερα, πρωταθλήματος της Νάπολι, αποφάσισε να το δημιουργήσει σε δύο μόλις νύχτες προκειμένου να τιμήσει τον Αργεντίνο σταρ. Τα χρήματα για την κατασκευή του συγκεντρώθηκαν από τους οπαδούς της ομάδας, οι οποίοι μόλις ολοκληρώθηκε διοργάνωσαν ένα μεγάλο πάρτι στην πλατεία με πυροτεχνήματα.

Το έργο, ωστόσο, μέσα στα επόμενα χρόνια άρχισε να ξεθωριάζει και το 2016, ένας άλλος καλλιτέχνης, ο Salvatore Iodice, ανέλαβε την αποκατάστασή του. Αρωγός στην προσπάθεια αυτή ήταν και ο δήμος της πόλης ο οποίος παρείχε όλο τον εξοπλισμό προκειμένου να γίνει πιο εύκολη η εργασία του καλλιτέχνη. Το ρεκτιφιέ, ουσιαστικά, ολοκληρώθηκε ένα χρόνο μετά, τον Οκτώβριο του 2017, όταν ο Αργεντίνος, Francisco Bosoletti, ανέλαβε με τη σειρά του να σχεδιάσει ξανά το πρόσωπο του Μαραντόνα, ώστε να μοιάζει πέρα για πέρα για αληθινό. Κάτι που τελικά κατάφερε και με τα παραπάνω.

Στη βάση του, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, υπήρχε πάρκινγκ αυτοκινήτων. Σήμερα η εικόνα, ωστόσο, είναι εντελώς διαφορετική καθώς στο σημείο έχει στηθεί ένας ολόκληρος υπαίθριος "ναός" αφιερωμένος εξ ολοκλήρου στον «θεό» της Νάπολι.

Αφίσες, φανέλες, εικονοστάσια, σημαίες και μικρότερα γκράφιτι ποδοσφαιριστών που έχουν αγαπηθεί επίσης πολύ από την πόλη, όπως του Χάμσικ και του Μέρτενς, βρίσκονται παντού.
Στο μέσο της πλατείας έχει στηθεί ένας πάγκος. Εκεί συναντάμε τον Αντόνιο, έναν ντόπιο μπάρμαν, ο οποίος είναι ο ιδιοκτήτης του καφέ που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την πλατεία και ο άνθρωπος που δημιούργησε όλο αυτό το «μουσείο».

Ο ίδιος έχει ζήσει από μικρό παιδί την ισπανική συνοικία, ενώ δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ τη μέρα που μπούκαρε στον αγωνιστικό χώρο του Στάντιο Σαν Πάολο και πρόλαβε να βγάλει, μετά το τέλος του αγώνα, μια φωτογραφία με τον Ντιέγκο Μαραντόνα. Ήταν μια στιγμή που θα μείνει για πάντα καρφωμένη στο κεφάλι του.

Πάνω στους τοίχους υπάρχουν κρεμασμένες μια σειρά από ποδοσφαιρικές φανέλες. Το μάτι μου πέφτει πάνω σε μια της εθνικής Αργεντινής με το νούμερο 10. Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, η συγκεκριμένη εμφάνιση έχει υπογραφεί από τον ίδιο τον Μαραντόνα και δεν πωλείται, παρά τις χιλιάδες προσφορές που έχει ακούσει όλα αυτά τα χρόνια από τους τουρίστες που φτάνουν στο σημείο. "Αυτές είναι για να τις βλέπει ο κόσμος, όχι για να βγάλουμε χρήματα" εξηγεί, στα ελάχιστα αγγλικά που γνωρίζει.

Η ώρα πια έχει περάσει, το γκράφιτι έχει βυθιστεί στο σκοτάδι της νύχτας και η κουβέντα μας διακόπτεται απότομα, καθώς ο Αντόνιο πρέπει να ξεστήσει τις φανέλες και να τις μεταφέρει απέναντι. Αυτά είναι και τα μοναδικά αντικείμενα τα οποία αφαιρεί από το χώρο. Όλα τ’ άλλα, οι αφίσες, οι φωτογραφίες και τα ποδοσφαιρικά κειμήλια του Μαραντόνα πρόκειται να μείνουν εκεί όλο το βράδυ. Όπως εξηγεί ο ίδιος, κανείς δεν πρόκειται να τα πειράξει. Ποιος, άραγε, θα μπορούσε να βεβηλώσει, άλλωστε, τον ναό ενός θεού;

Τέσσερα γκράφιτι που αξίζει να δεις

H Νάπολι είναι γεμάτη γκράφιτι. Από το ιστορικό κέντρο ως τα προάστια, υπάρχουν δεκάδες τοιχογραφίες, γνωστών ή αγνώστων καλλιτεχνών, οι οποίες θίγουν ζητήματα πολιτικά, θρησκευτικά ή αθλητικά, δίνοντας, μ' αυτό τον τρόπο, μια άγρια ομορφιά σε μια από τις πιο ιδιαίτερες πόλεις που μπορεί να συναντήσει κανείς στην Ιταλία. Απ' αυτά τα γκράφιτι δεν θα μπορούσαν να λείπουν φυσικά κι εκείνα που είναι αφιερωμένα στον Ντιέγκο Μαραντόνα, ο οποίος λατρεύτηκε όσο κανείς άλλος σ’ αυτό τον τόπο. Αυτή είναι η λίστα με τις ποδοσφαιρικές τοιχογραφίες που μπορεί να δει από κοντά όποιος επισκεφτεί τη Νάπολι:

1. Το γιγαντιαίο γκράφιτι στο San Giovanni a Teduccio

Η συγκεκριμένη τοιχογραφία του Μαραντόνα είναι, με διαφορά, η πιο εντυπωσιακή που μπορεί να βρει κανείς στην πόλη. Το έργο τέχνης βρίσκεται στο San Giovanni a Teduccio, μια από τις πιο βιομηχανοποιημένες περιοχές της Νάπολη, με μεγάλη παράδοση στα εργοστάσια κονσερβοποίησης, μεταξύ των οποίων και της εταιρίας Cirio που υπήρξε ένας από τους βασικούς χορηγούς της ομάδας, τα χρόνια της μεγάλης ακμής.

Η πρόσβαση στην περιοχή είναι εύκολη με τρένο, ενώ το ταξίδι διαρκεί περίπου 30 λεπτά από τον κεντρικό σταθμό της Νάπολη. Η διαδρομή από τον σταθμό αποβίβασης ως τη τοιχογραφία είναι πολύ όμορφη, καθώς γύρω σου υπάρχουν εντυπωσιακές πολυκατοικίες με μπαλκόνια γεμάτα λουλούδια και συνοικιακά μαγαζιά που πουλούν ντόπια προϊόντα.

Το σκίτσο απεικονίζει τον Μαραντόνα, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως προπονητή στην εθνική Αργεντινής, και το μέγεθός του είναι τόσο μεγάλο που προκαλεί δέος στο μάτι.

Η τοιχογραφία δημιουργήθηκε το 2017 από τον 31χρονο Ναπολιτάνο καλλιτέχνη, Jorit, έργα του οποίου έχουν παρουσιαστεί σε μερικές από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, μεταξύ των οποίων, στο Μπουένος Άιρες, στη Νέα Υόρκη, στο Μαϊάμι, στο Λας Βέγκας, στο Σαντιάγκο. Μέρος των χρημάτων, μάλιστα, για τη δημιουργία του δώρισε ο Χάμσικ, ένας από τους πιο αγαπητούς ποδοσφαιριστές που έχουν περάσει από την πόλη.

Το σημείο αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες τουριστικές ατραξιόν της περιοχής, καθώς εκατοντάδες τουρίστες επισκέπτονται το σημείο για να θαυμάσουν το γκράφιτι. Η ακρίβεια με την οποία σχεδιάστηκε εντυπωσίασε, μάλιστα, μέχρι και τον ίδιο τον Μαραντόνα, ο οποίος πόσταρε το 2017 στο προφίλ του: "Ευχαριστώ Jorit! Ευχαριστώ Νάπολι! Είμαστε μια ξεχωριστή ανθρώπινη κάστα. Τα κόκκινα σημάδια στο πρόσωπο συμβολίζουν αυτό το σκεπτικό".

Στις γύρω πολυκατοικίες υπάρχουν παντού σημαίες της Νάπολι, ενώ ακριβώς απέναντι από αυτό βρίσκεται μια μικρή καφετέρια, στην οποία μπορείς να ξεκουραστείς και να πιεις τον καφέ σου, με θέα το θηριώδες γκράφιτι.

Τοποθεσία

2. Το ξακουστό γκράφιτι στον "ναό" του Μαραντόνα

Στην ισπανική συνοικία της Νάπολι και πολύ κοντά στην Via Toledo, βρίσκεται το πιο γνωστό γκραφίτι του Μαραντόνα. Το σημείο, μετά το θάνατο του Αργεντίνου, έχει μετατραπεί σε τόπο λατρείας, καθώς εκατοντάδες είναι οι τουρίστες και οι ντόπιοι που φτάνουν στο σημείο για να αφήσουν ένα λουλούδι στη μνήμη του.

Το γκράφιτι δημιουργήθηκε το 1990, μετά την κατάκτηση του δεύτερου Scudetto από τη Νάπολι και παρέμεινε ως είχε μέχρι το 2016, όταν και υπέστη μερικές τροποποιήσεις. Η πιο σημαντική εξ αυτών ήταν η επανασχεδίαση του προσώπου του Μαραντόνα, από τον Αργεντίνο, Francisco Bosoletti, ώστε να μοιάζει σε μεγάλο βαθμό μ’ εκείνο του Ντιέγκο, τα χρόνια που αγωνιζόταν στο ιταλικό πρωτάθλημα.

Παλιότερα στη βάση του υπήρχε πάρκινγκ αυτοκινήτων, ωστόσο, σήμερα λειτουργεί ένας πολυχώρος στον οποίο μπορεί κανείς να θαυμάσει τις τοιχογραφίες, τα γκράφιτι, τις φανέλες και το εικονοστάσι του Μαραντόνα, να πιει ένα ποτό στα τραπέζια που έχουν τοποθετηθεί πάνω στη μικρή πλατεία και να αγοράσει σουβενίρ.

Τοποθεσία

3. Οι τοιχογραφίες στη Vico Lungo del Gelso

Κατηφορίζοντας από την "πλατεία του Μαραντόνα" προς την οδό Τολέδο, ο επισκέπτης θα πέσει πάνω σε δύο πολύ όμορφα έργα τέχνης. Το πρώτο πρόκειται για ένα κεραμικό μωσαϊκό στο οποίο φαίνεται ο Μαραντόνα να φορά τη φανέλα της Νάπολι με το νούμερο 10.

Δίπλα του είναι κεντημένο το "Ho Visto Maradona" το οποίο σημαίνει στα ελληνικά "Έχω δει τον Μαραντόνα" και αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά συνθήματα των Ναπολιτάνων τα χρόνια της μεγάλης ακμής της ομάδας.

Αριστερά του βρίσκεται ένα ασπρόμαυρο γκράφιτι του Μαραντόνα, στο οποίο απεικονίζεται να παίζει με την μπάλα και να κάνει κεφαλιές κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης. Η σκηνή είναι από αγώνα του 1987 και θυμίζει αρκετά το ξακουστό βίντεο στο οποίο ο Μαραντόνα κάνει τσαλιμάκια στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου υπό τους ήχους του "Live is life".

Τοποθεσία

4. To γκράφιτι πάνω στην καγκελόπορτα

Το τέταρτο γκράφιτι της λίστας βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Το έργο έχει φιλοτεχνηθεί πάνω σε μια σιδερένια πόρτα, ενώ πρόκειται για ένα από πιο πρόσφατα γκράφιτι που έχουν δημιουργηθεί για εκείνον, καθώς σχεδιάστηκε μετά τον θάνατό του. Στη συγκεκριμένη τοιχογραφία, ο Μαραντόνα απεικονίζεται μ' ένα φωτοστέφανο να αιωρείται πάνω από τον ουρανό της Νάπολι και να αγναντεύει την πόλη, τον Βεζούβιο και φυσικά το γήπεδο, το οποίο πια έχει το όνομά του.

Η γειτονιά είναι μία από τις πιο φιλοτεχνημένες περιοχές της πόλης μιας και λίγα μέτρα μακριά βρίσκεται το εντυπωσιακό γκράφιτι του Σαν Τζενάρο, του νεαρού αγίου της καθολικής εκκλησίας και πολιούχου της Νάπολι.

Τοποθεσία

Ένα μεσημέρι στο "Diego Maradona"

Διανύουμε ήδη τη δεύτερη μέρα του ταξιδιού μας στη Νάπολη και ο νέος προορισμός είναι το πρώην "Στάντιο Σαν Πάολο" και νυν "Στάντιο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα". Το γήπεδο βρίσκεται αρκετά μακριά από το κέντρο της πόλης και για να φτάσει κανείς ως εκεί πρέπει να χρησιμοποιήσει τρένο.

Το ταξίδι διαρκεί περίπου 20 λεπτά, ενώ το γήπεδο απέχει μερικά μέτρα από τον σταθμό της Piazza Leopardi. Η πρώτη εντύπωση απ' αυτό, βέβαια, δεν είναι και η καλύτερη καθώς καθώς πρόκειται για ένα στάδιο αρκετά παλιό και γκρίζο, χωρίς να θυμίζει σε τίποτα το ταπεραμέντο των Ναπολιτάνων. Όπως εξηγούν οι ντόπιοι, αυτό οφείλεται στο γεγονός πως ο χώρος δεν ανήκει στο σύλλογο αλλά στο δήμο της πόλης, ο οποίος απαγορεύει την εξωτερική του διακόσμηση.

Οι δρόμοι γύρω απ' αυτό, όμως, σε βάζουν απευθείας στο κλίμα. Μπουτίκ με φανέλες κρεμασμένες στις βιτρίνες, καφετέριες γεμάτες αφίσες του Μαραντόνα, παρκαρισμένες βέσπες στα χρώματα της ομάδας και πολυκατοικίες με σημαίες, οι οποίες βρίσκονται τόσο κοντά στο γήπεδο, που δε θα 'ταν παράξενο, εάν υπάρχουν ένοικοι που βλέπουν τους αγώνες από τα μπαλκόνια των σπιτιών τους.

Στόχος μας, φυσικά, είναι να μπούμε εντός του γηπέδου, να ξεναγηθούμε σ’ αυτό και να βγάλουμε μερικές φωτογραφίες τις οποίες θα θυμόμαστε για μια ολόκληρη ζωή. Μπροστά μας βρίσκεται μια ταμπέλα η οποία αναγράφει "Stadio Diego Armando Maradona". Αυτή είναι και η μοναδική ανοιχτή θύρα.

Περνάμε εντός και κατευθυνόμαστε προς τις εξέδρες. Ξαφνικά μπροστά μας βρίσκεται ένας 60αρης Ιταλός, ο οποίος ωρύεται και προσπαθεί να μας εξηγήσει στα ιταλικά πως απαγορεύεται η είσοδος. Τον ρωτάμε εάν υπάρχει κάποια επίσημη ξενάγηση, έτσι όπως συμβαίνει σ' όλα τα μεγάλα στάδια της Ευρώπης, ωστόσο η απάντησή του είναι αρνητική. Ο μόνος τρόπος για να τα καταφέρουμε είναι να πάμε στο δημαρχείο της πόλης και να κάνουμε αίτηση για εξουσιοδότηση από τον δήμο, κάτι το οποίο φυσικά και δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί στις τέσσερις μέρες της διαμονής μας στη Νάπολη.

Από την ίδια θύρα που μπήκαμε, λοιπόν, βγήκαμε, ενώ η μόνη εικόνα που έχουμε από το εσωτερικό του γηπέδου είναι η θεόρατη επιγραφή του "Diego Armando Maradona", η οποία κοσμεί πια τις εξέδρες. Απογοητευμένοι κι εμείς αποφασίζουμε πως το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι έστω τον γύρο του σταδίου. Μια βόλτα που, τελικά, δεν μας απογοήτευσε.

Το στάδιο κατασκευάστηκε το 1952, είναι πολλαπλών χρήσεων και σήμερα η χωρητικότητά του ξεπερνά τις 60.000 θέσεις. Η αγάπη των Ναπολιτάνων για το συγκεκριμένο γήπεδο και το σύλλογο είναι τέτοια που σχεδόν κάθε βδομάδα είναι γεμάτο. Χαρακτηριστικό αυτής της τρέλας, μάλιστα, είναι πως το 2005 και ενώ η Νάπολι βρισκόταν στην Serie C, κατάφερε να έχει την τρίτη μεγαλύτερη εντός έδρας προσέλευση θεατών στην Ιταλία, κάτω μόνο από την Ίντερ και τη Μίλαν, οι οποίες προελάμβαναν, εκείνη την εποχή, στην πρώτη κατηγορία.

Στο "Stadio Diego Armando Maradona" έχουν λάβει χώρα αρκετά σπουδαία διεθνή ματς, μεταξύ αυτών και ο ξακουστός ημιτελικός μεταξύ Αργεντινής και Ιταλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα έπαιζε στο σπίτι του, αυτή τη φορά με τη φανέλα της εθνικής του ομάδας, και είχε ζητήσει από τους Ναπολιτάνους να πάνε κόντρα στην Ιταλία και να υποστηρίξουν το ίδιο. Η συγκεκριμένη αναμέτρηση έχει μείνει στην ιστορία, καθώς μπορεί οι φανατικοί οπαδοί της Νάπολι να σήκωσαν πανό στο οποίο αναγραφόταν "Μαραντόνα, η Νάπολη σε λατρεύει, όμως η Ιταλία είναι η πατρίδα μας", ωστόσο, ήταν το μοναδικό παιχνίδι της Αργεντινής, επί ιταλικού εδάφους, στο οποίο ο εθνικός της ύμνος δεν αποδοκιμάστηκε. Ο κόσμος τον στήριξε βουβά.

Ο αγώνας έληξε 1-1 και το παιχνίδι οδηγήθηκε στα πέναλτι, με τον Μαραντόνα να είναι αυτός που τελικά έδωσε την πρόκριση στον μεγάλο τελικό με δικό του χτύπημα. Το γήπεδο αυτό έγινε για ακόμη μία φορά ο "ναός" του.

Ο χώρος του σταδίου είναι περικυκλωμένος με κάγκελα τα οποία δεν μας επιτρέπουν να φτάσουμε πιο κοντά. Όλη αυτή η περιοχή, το βράδυ μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Μαραντόνα, είχε γεμίσει με φανέλες, κασκόλ, λουλούδια και αφιερώσεις ντόπιων που έφταναν στο σημείο για να αποτίσουν φόρο τιμής στον δικό τους θεό.

Ένας από τους ανθρώπους που έζησε από πρώτο χέρι εκείνες τις μέρες ήταν και ο Μάριος Χατζηνικολάου, ο οποίος ζει εδώ και χρόνια στη Νάπολι και εργάζεται σ’ ένα ελληνικό εστιατόριο στο Centro Storico.

Ο ίδιος κατάφερε εκείνο το βράδυ να βρεθεί στο γήπεδο και να τραβήξει μερικές εικόνες απ’ το χώρο. Όπως εξηγεί, τα κασκόλ και οι φανέλες ήταν τόσες πολλές που έπρεπε να περπατήσει τέσσερα λεπτά για να καταγράψει σε βίντεο όλα τα κειμήλια που είχαν τοποθετηθεί στα κάγκελα του σταδίου.

Η Νάπολη εκείνη την περίοδο ήταν σε πολύ σκληρή καραντίνα. Όλοι οι άνθρωποι ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους και δεν έβγαιναν καθόλου. Ε, εκείνο το βράδυ, ήταν λες και δεν υπήρχε τίποτα. Όλοι οι Ναπολιτάνοι βγήκαν ευλαβικά, φόρεσαν τη μάσκα τους και πήγαν στο γήπεδο να αφήσουν ένα λουλούδι ή ένα κεράκι. Η αστυνομία δεν έλεγχε καν. Καταλάβαινε. Απ' ό,τι μάθαμε αργότερα, είχε πάει στο σημείο ακόμη και ο Μέρτενς, στις 3 τα ξημερώματα, αλλά ντυμένος βαριά για να μην τον καταλάβει κανείς» θυμάται ο ίδιος.

Σήμερα, οκτώ μήνες μετά το θάνατο του Μαραντόνα, υπάρχουν ακόμη στα κάγκελα κρεμασμένα μερικά από τα αναμνηστικά εκείνης της νύχτας. Μια σιδερένια ταμπέλα με τη μορφή του Ντιέγκο, μια φανέλα, δυο λουλούδια και μερικές ζωγραφιές παιδιών, τα οποία μπορεί να μην τον προλάβαν αλλά μεγαλώνουν με τις αναμνήσεις των γονιών τους.

Γύρω από το γήπεδο δε κυκλοφορεί πολύς κόσμος και ο μόνος θόρυβος που ακούγεται είναι είτε από τον αυτοκινητόδρομο που περνά ακριβώς κάτω απ' αυτό, είτε από μερικούς τουρίστες που στέκονται μπροστά από τα κάγκελα και φωτογραφίζουν τις αφιερώσεις.

Η εκκωφαντική αυτή σιωπή υπάρχει εδώ κι ενάμιση χρόνο. Όλοι περιμένουν την ώρα που το γήπεδο θα ανοίξει ξανά και οι Ναπολιτάνοι θα γιορτάσουν πια κανονικά την ονοματοδοσία του γηπέδου. Όπως φημολογείται έντονα, είναι πολύ πιθανό αυτή η επιστροφή να γίνει μ' ένα φιλικό ματς μεταξύ της νικήτριας του Euro 2020, Ιταλίας, και της αντίστοιχης του Copa America, Αργεντινής, στη μνήμη του Ντιέγκο Μαραντόνα. Ίσως αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να δοξαστεί ένας άνθρωπος που ταυτίστηκε όσο κανείς άλλος μ’ αυτό το στάδιο.